وضو گرفتن یک عبادت و عمل نشاط بخش است. از امام هشتم ، حضرت علی بن موسی الرضا پرسیدند : حکمت وضو چیست؟
فرمودند: «خدا بندگان را به وضو گرفتن فرمان داده است تا طاهر و پاک شوند و آن گاه به نیایش پروردگار بپردازند. وضو بگیرند و فرمان داده است تا طاهر و پاک شوند و آن گاه به نیایش پروردگار پردازند. وضو بگیرند و فرمان پذیر او باشند، از چرک و آلودگی پاک گردند و از کسالت و خواب آلودگی بیرون آیند و جانشان را برای حضور در نماز و توجه به معبود عظیم خود آماده گردانند».
برخی از مسائل وضو:
صحت وضو چند شرط دارد:
الف) ترتیب : کارهای وضو باید به ترتیب انجام شود. در غیر این صورت وضو باطل است.
ب) موالات : یعنی کارهای وضو باید پشت سر هم و بدون فاصله انجام گیرد.
ج) پاک بودن آب وضو: آب وضو باید پاک باشد. اگر با آب نجس وضو بگیریم باطل است ، گر چه نجس بودن آن فراموش شده باشد.
د) مباح بودن آب وضو: آب وضو باید مباح باشد. وضو گرفتن با آب غصبی که صاحب آن راضی نیست، باطل است.
ه) مطلق و خالص بودن آب وضو: آب وضو باید مطلق و خالص باشد.
خ) مباح بودن مکان : مکان وضو باید مباح باشد. وضو گرفتن کنار زمین غصبی باطل و حرام است.
ر) پاک بودن اعضای وضو : اعضا وضو باید در موقع شستن پاک باشند.
ز) فاعل بودن وضو گیرنده : وضو گیرنده در صورت توانایی خود باید صورت و دست ها را بشوید و سر و پاها را مسخ کند و اگر دیگری او را وضو دهد یا در رسانیدن آب به صورت و دست ها وی را یاری اش کند، وضوش باطل است.
ذ) تیمم به جای وضو : استعمال آب برای وضو گیرنده ضرر نداشته باشد.
ی) تنگی وقت : وقت کافی برای وضو و نماز داشته باشد.
چیزهایی که وضو را باطل می کنند، عبارتند از :
الف) خارج شدن بول
ب) خارج شدن مدفوع
ج) خارج شدن باد از شکم
د) خوابیدن به گونه ای که چشم نبیند و گوش نشنود.
ه) چیزهایی که عقل را از بین می برند.
کارهایی که باید برای انجام آن ها وضو گرفت شامل این موارد است:
الف) خواندن نمازهای واجب و مستحب جز نماز میت
ب) دست کشیدن روی خط ها ی قرآن مجید
ج) نهادن دست یا جایی از بدن بر روی نام پاک و مطهرخدا
د) طواف واجب خانه کعبه
ه) اگر با دست بی وضو روی نام پیامبر اسلام ، ائمه اطهار و حضرت زهرا علیه السلام دست کشیده شود در صورتی که بی احترامی باشد، حرام است و باید وضو گرفت.
آیه ای از قرآن کریم :
ای مؤمنین هنگامی که خواستید برای نماز برخیزید صورت و دست ها را تا آرنج بشوئید و سرو پاهایتان را تا برآمدگی مسح کنید.(سوره مائده آیه ۶)
بیندیشید و پاسخ دهید: درس ۱۶
۱ – ترتیب و موالات یعنی چه ؟
ترتیب یعنی کارهای وضو را به همان ترتیب انجام دادن، موالات نیز به آن معنی ست که کارهای وضو باید پشت سر هم و بدون فاصله انجام گیرد.
۲ – پنج مورد از چیزهایی که وضو را باطل می کند، بیان کنید؟
خارج شدن بول ، خارج شدن مدفوع، خارج شدن باد از شکم، خوابیدن، خوابی که چشم نبیند و گوش نشنود، چیزهایی که عقل را از بین می برند. مانند: دیوانگی و مستی از مواردی هستند که وضو را باطل می کنند.
۳ – برای چه کارهایی باید وضو گرفت؟
برای خواندن نمازهای واجب و مستحب جز نماز میت بایستی وضو گرفت. همچنین اگر دست روی خط قرآن کشیدهشود. یا جایی دیگر از بدن روی نام خدا قرار گیرد، هم چون: طواف خانه خدا، دست روی نام پیامبر، ائمه اطهار و حضرت زهرا(س) ؛ باید وضو داشت.
درس هفدهم : نماز شکوه مند جمعه :
آیا می دانید بهترین نمازهای چگونه نمازی است ؟ نمازی که با توجه و با جماعت اقامه شود و از بهترین و پرفضیلت ترین نمازهای جماعت ، نماز شکوه مند و فشرده مسلمانان در روز جمعه است.
مراسم نماز جمعه با دو خطبه شروع می شود امام جمعه که از سوی رهبر تعیین می شود، در این دو خطبه درباره تقوا و پرهیزگاری با مردم صحبت می کند. مسائل سیاسی روز و مشکلات جامعه اسلامی را مطرح می کند و رهنمودهای و راه حل های مفید ارائه می دهد. او در پایان هر خطبه با قرائت سوره های کوتاه از سوره های قرآن کریم سخن خود را تمام می کند. امام جمعه خطبه ها را در حالت ایستاده و تکیه داده به سلاح ایراد می کند، تا اعلام کند که جامعه اسلامی، در همه حال ؛ حتی در حالت ایراد خطبه های نماز، آمادگی رزمی خود را حفظ خواهد کرد.
نماز جمعه دو رکعت دارد و به جای نماز ظهر خوانده می شود. پس از پایان خطبه ها، نمازجمعه آغاز می شود و نماز گزاران در صف های منظم و به هم پیوسته با وحدت و هماهنگی کامل به امام جمعه اقتدا می کنند.
در نماز جمعه دو قنوت خوانده می شود. یک قنوت در رکعت اول قبل از رکوع و یک قنوت در رکعت دوم بعد از رکوع . در نماز جمعه مستحب است که در رکعت اول پس از سوره حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقون خوانده شود. نماز جمعه یکی از دقیق ترین دستورهای اسلام است.
زیرا به این ترتیب مسلمانان هر هفته به مضمون این دو سوره توجه می کنند. و اصول برنامه هفتگی خود را به طور مکرر می شنوند، منافقان را بهتر می شناسند و با قدرت و آگاهی دست آنان را از جامعه خویش کوتاه می کنند.
در پایان نماز جمعه دعا خوانده می شود و نماز را به پایان می رسد. آن گاه با روحیه ای بسیار پاک و قدرتمند که از شرکت در نماز جمعه و هم نشینی با مؤمنان بدست می آید با نشاطی وصف ناپذیر و روحانی نماز گزاران به خانه های خود باز می گردند. آیه ای از قرآن کریم : ای کسانی که ایمان آورده اید، هنگامی که برای نمازجمعه ندا در دهند به سوی ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید این برای شما بهتر است اگر بدانید.(سوره جمعه آیه ۹)
بیندیشید و پاسخ دهید: درس ۱۷
۱ – آیا می دانید بهترین نمازها چگونه نمازی است؟
نمازی که با توجه و با جماعت اقامه شود، از بهترین نمازهاست.
۲ – امام جمعه را چه کسی تعیین می کند؟ او پیش از نماز چند خطبه می خواند؟ خطبه ها درباره چه مطالبی است؟
امام جمعه از سوی رهبری تعیین می شود. قبل از نماز دو خطبه خوانده می شود. این دو خطبه پس از حمد و ستایش پروردگار اسلام و درود بر پیامبر و امامان، درباره تقوی ، پرهیزگاری ، پارسایی، آیات قرآن ، احادیث پیامبر و اهل بیت، مسائل سیاسی روز ، مشکلات جامعه اسلامی و رهنمودها است. در پایان هر خطبه امام جمعه با قرائت سوره هایی کوتاه از قرآن ، سخن خود را تمام می کند.
۳ – چرا امام جمعه با تکیه بر سلاح خطبه می خواند؟ توضیح دهید؟
برای این که در عمل ً اعلام کند که جامعه اسلامی، یک جامعه تمام نظامی و رزمی است و در همه حال، حتی در حالت ایراد خطبه های نماز، آمادگی رزمی و برپایی خود را حفظ می کند.
۴ – در هنگام شنیدن خطبه ها، نماز گزار باید چگونه باشد؟
نماز گزاران باید به هنگام هر دو خطبه ساکت بنشیند و در حالتی بگونه حالت نماز جمعه، خطبه ها را گوش کنند، تا با شنیدن پندها و موعظه ها بیشتر به خدا متوجه شوند و راه زندگی را با تقوی و پارسایی بهتر بپویند.
۵ – در هر رکعت نماز جمعه، خواندن کدام سوره ها مستحب است؟چرا؟
مستحب است که در رکعت اول بعد از سوره حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقون، خوانده می شود این دستور یکی از دقیق ترین دستورهای اسلام است . برای این که مسلمانان هر هفته به مضمون این دو سوره توجه کنند و اصول برنامه هفته خود را مکرر بشنوند و بخصوص منافقین را بهتر بشناسند و با کمال قدرت و بصیرت دست آنان را از جامعه خویش کوتاه نمایند.
درس هجدهم : روزه ، صبری سازنده